Wat is het verschil tussen verleden en geschiedenis? In welke context kwam een bron tot stand? Wat was de oorzaak van iets en wat het gevolg? Het zijn vragen waar leerlingen in de lessen geschiedenis leren bij stilstaan. Leren nadenken over geschiedenis en omgaan met bronnen staan centraal in de nieuwe eindtermen en leerplannen. Een overzicht van de pijlers van historisch denken vinden leerlingen achteraan hun boek.

De essentiële onderdelen van historische vorming komen al aan bod in het eerste hoofdstuk. In Memoria 4.2 maken leerlingen hiermee kennis aan de hand van het fenomeen heksenwaan en de rol die de drukkunst hierin speelde, in Memoria 4.1 aan de hand van de gevolgen van de klimaatsverandering in de vroegmoderne tijd.

Uiteraard zit historische vorming ook verweven in de rest van het boek. Regelmatig komt dit aan bod in de rubriek Werken aan geschiedenis. Zo worden leerlingen aan de hand van de positie van de vrouw in de 18de eeuw aangespoord om kritisch te redeneren met en over historische bronnen.